Το μαύρο τετράγωνο μπορεί να φαίνεται τόσο απλό σαν ζωγραφιά όμως κρύβει τον δικό του θρύλο...
Ο Μαλέβιτς τον ζωγράφισε το 1915 στο αποκορύφωμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά τον είχε εμπνευστεί νωρίτερα, το 1913. Αρχικά το «Τετράγωνο» δεν περιείχε κάποιο συμβολικό βάρος και ο στόχος του ήταν καθαρά καλλιτεχνικός. Όμως ο πίνακας, όπως συχνά συμβαίνει με τις καλλιτεχνικές δημιουργίες, έγινε αιτία για πολλές ερμηνείες, ακόμη και κρίσεις όπως, «Τι σόι καλλιτέχνης είναι αυτός, που ζωγραφίζει ένα τετράγωνο! Αυτό μπορώ να το κάνω κι εγώ». Στην πραγματικότητα, το «Τετράγωνο» είναι πολύ δύσκολο στην εκτέλεση για να το ζωγραφίσει κανείς, καθώς πρέπει να διαθέτει εξαιρετικές γνώσεις γύρω από τα χρώματα, τη σύνθεση και τις καλλιτεχνικές αναλογίες.
Ο Μαλέβιτς ζωγράφισε τον πίνακα ανακατεύοντας μπογιές, μεταξύ των οποίων δεν υπήρχε μαύρη. Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά, η μπογιά στο τετράγωνο «έσκασε» από το χρόνο, και δημιουργείται η εντύπωση ότι πάνω στο τετράγωνο τρέχει ένα βουβάλι γυρισμένο προς τα εμάς με το πλάι και ελαφρώς με την πισινή πλευρά.
Υπάρχει ένας θρύλος ότι το «Μαύρο τετράγωνο» του «βγήκε» τυχαία. Επρόκειτο να γίνει μια φουτουριστική έκθεση, για τη διεξαγωγή της οποίας στους πίνακες του Μαλέβιτς και των ομοϊδεατών του είχε παραχωρηθεί μια τεράστια αίθουσα. Αυτοί μαθαίνοντάς το, βάλθηκαν να δημιουργήσουν κάποια έργα για να γεμίσουν το χώρο αλλά ο Μαλέβιτςsigmaf; συνάντησε δυσκολίες με την ολοκλήρωση του πίνακά του και γι’ αυτό πασάλειψε τον καμβά του με μπογιά, με τελικό αποτέλεσμα το τετράγωνο.
Ο ίδιος ο Μαλέβιτς ισχυριζόταν ότι δημιούργησε τον πίνακα ευρισκόμενος σε μια κατάσταση μυστικιστικής έκστασης, υπό την επήρεια της «κοσμικής συνείδησης», και του έδωσε το σχετικό νόημα. Στην έκθεση, το «Μαύρο τετράγωνο» κρεμόταν μετά την είσοδο στη δεξιά γωνία της αίθουσας. Σύμφωνα με τη ρωσική παράδοση, στα σπίτια τοποθετούταν στη γωνιά αυτή το εικονοστάσι. Το νόημα αυτό το συνέλαβε αμέσως ο κριτικός και καλλιτέχνης, Αλεξάντρ Μπενουά, ο οποίος έγραψε: «Αναμφίβολα, αυτή είναι και η εικόνα με την οποία οι κύριοι φουτουριστές θα αντικαταστήσουν εκείνη της Παναγίας».Στις 15 Μαΐου 1935 (ογδόντα ακριβώς χρόνια πριν), στη Μόσχα, στην κηδεία του 57χρονου Καζιμίρ Μάλεβιτς, του Ρώσου σουπρεματιστή καλλιτέχνη, οι παριστάμενοι κρατούσαν στα χέρια τους από ένα... «μαύρο τετράγωνο».
|